 |
Site İstastiği |
 |
|
şu ana kadar
65390224
sayfa izlenimi aldık. Başlangıç: 01/02/2003
|
|
|
 |
| |
Gönderen:huseyin Tarih: 07/10/2017 06:01
FIKIH KÖŞESİNDEN:
GAZLI İÇECEKLER, COLALAR VE ENERJİ İÇECEKLERİ İÇİN NEDEN HELAL VE TAYYİB SERTİFİKALANDIRMA YAPILAMIYOR?
Bu ürünlerin üretiminde kullanılan tat vericiler, asitlendiriciler, renk vericiler ve koruycular gibi katkı maddelerinin haramlığının ve sağlığa zararlı oluşlarının dışında üretimde dışarıdan veya iç reaksiyonda oluşan etil alkol başlı başına önemli bir problem teşkil etmektedir. Bu yazımızda bu konunun fıkıh boyutu üzerinde durulacaktır.
Günümüzde gazlı içecekler konusunda verilen fetvaların dayanakları şöyledir;
“Necaset düşen suların, ‘büyük su’ olmaları halinde, pis hale gelmeyeceği”,
“Çoğu sarhoş edenin azının da haram olacağı”, dolayısıyla “çoğu sarhoş etmeyenin azı veya çoğu da haram olmayacağı” ,
“Şarabın içine tuz atılmak gibi kimyevi istihalelerle sirkeleşeceği”ne ve “Az olan haram, belli miktarda çok olan helale katıldığında, karışımın haram olmayacağı” hükümlerine kıyas ederek içtihat ediyorlar.
Bu “kıyas”larının ve “içtihat”larının tamâmı, bir çok cihetten bâtıldır. Her birini ayrı ayrı ele alalım:
Birinci Kıyâs:
Gazoz,cola, enerji içeceği ve alkol karıştırılan diğer meşrubatların, içine pis bir madde düşen “büyük su ”ya kıyas edilmesi doğru değildir. Zira,
“Suların pis olmak husûsu”ndaki hükmü “kolaylık” esası üzerine kurulmuştur. Çünki kıyas, su “küçük” de olsa “büyük” de olsa içine necaset düşmekle pis olacağını îcâb ettirir. Şu kadar var ki, ‘necaset hükmü’ bir takım sulardan düşürülmüştür”.
Hasılı, suların temizlikte kullanılması “zarûret” veya onun yerine geçecek “hacet” ten dolayıdır.
Tâtârhâniyye Müellifi şöyle diyor:
“Bunda (büyük suların necâsetle pıs hâle gelmeyeceğinde) umumi belvâ’nın (belâ ve zaruretin) herkesi içine aldığından dolayı genişlik getirdiler.”
Bu “suların temizliği hususunun kıyasa ters olarak vâkı’ olduğu”nu, Ebû Alî eş-Şâşî, “Usûlü’ş-Şâşî” ismiyle anılan kitabında açıkça ifade etmiş ve şöyle demiştir:
“Kulleteyn hadîsi’ sâbit ise, başka bir şey ona kıyâs edilmez. Zîrâ o, kıyasa terstir.”
İlim erbâbı da bilir ki, “Kıyasa ters olarak vaki olan şeye başka bir şey kıyas edilmez”
İbn-i Abidin’de bir çok yerde bu ruhsatların “zarûret” esasına dayandığı zikredilmiştir.
Bütün bunlardan anlaşılmaktadır ki, sularda olan temizlikteki esas “zarûret”tir. Bu genişlik olmasaydı abdest, ğusül, elbiselerin yıkanması ve yerlerin temizlenmesi, -bilhassa suyun zor bulunduğu sıcak ve kurak memleketlerde, neredeyse imkânsız hale gelecek, hayat yaşanamaz olacaktı. Hâlbuki bu zaruret, sözü edilen meşrubatlarda yoktur. Sözün kısası, içinde alkol bulunan meşrubatların büyük sulara kıyas edilmesi, yani,
“İçine pis bir şey düşen her büyük su, tadı rengi kokusu değişmedikçe temizdir”
“Meşrubatlardaki alkoller de büyük suya atılmış necasetlerdir”
“Öyleyse içine alkol atılan büyük tankerlerde yapılan meşrûbâtlar da temizdir” şeklinde bir kıyas yapılması batıldır. Çünki, büyük suların hükmü “alâ hilâfi’l kıyâs” ( kıyasa ters olarak ) vâkı’ olan bir hükümdür. “Gazoz,cola veya enerji içeceği içmenin meşrû olub olmadığı” gibi bir başka şey ona kıyas edilemez. Gazoz,cola ve enerji içeceği içmekte, ne “zarûret”, ne de onun yerine geçebilecek “hâcet” yoktur. Hatta, denilebilir ki,“sıhhate zarar vermesi” bakımından “yasaklığı” bile caiz olabilir.
İkinci Kıyas:
“Çoğu sarhoş edenin azı da haramdır ” yani “Çoğu sarhoş etmeyenin azı ve çoğu haram değildir ”
“Gazoz ve colaların ya da enerji içeceklerin çoğu sarhoş etmez ”
“Öyleyse gazozların azı da çoğu da haram değil ”
Bu kıyas da batıldır. Çünkü bu kıyasın birinci mukaddimesi olan kaide ve hüküm “mustakil olduğu” haldedir. Öyle olmasaydı,
“Çoğu sarhoş etmeyenin azı da çoğu da haram değildir” dediğimizde,
“İçine bir bardak şarap yahud rakı katılan bir küp suyu içen sarhoş olmaz” .
“Öyleyse, bu küpten içmek de haram değildir, helaldir” dememiz lâzım gelecekti.
Bu ise, “Rakının ve şarabın susuz olanı haram ama sulu olanı helal”dir gibi ters ve mantıksız bir sonucu getirecekti.
Üçüncü Kıyas:
“Bir şarabın içine tuz atılır ve sirke haline gelirse haramken helal olur”
“Gazoz gibi içeceklerde dahi alkol değişir, sirke olur”
“Öyleyse gazozlar içine atılan alkol haramlıktan çıkar, helal olur”.
Bu kıyas da batıldır. Gazozlarda, colalarda ve enerji içeceklerinde dışarıdan eklenen etil alkol yapısını değiştirmeden etil alkol olarak kalır. Yani sirkeleşmez.
Bu kıyasların hepsi incelendiğinde Renkli, renksiz, meyvalı meyvasız GAZOZLAR; COLALAR ve ENERJİ İÇECEKLERİ helal sertifikalamaya tabi tutulamaz. GİMDES bu sebeple bu ürünlere sertifika vermemektedir.
Kaynaklar :
İbn Âbidîn, 1984 kahraman yayınları, c,l, s, 185, 188
Hidâye, Fethu’l-Kadîr:1/55 (metin)
Ebû Alî eş-Şâşî, Usûlü’ş-Şâşî:86 Mektebe-i İmdâdiyye- Mültân-Pâkistân
“Gazlı İçecekler” başlıklı makaleye cevap.Hüseyin Avni. İZMİR
|
|
| |
 |
Haber Puanlama |
 |
|
Ortalama Puan: 4.5
Toplam Oy: 8
|
|
|
 |
|
|
