Hangi katkı maddeleri, hangi gıdalarda kullanılabiliyor ve genelde, yasalar tarafından kurallara uygun olarak ne miktarda kontrol ediliyor? Müsaade edilmiş miktarlar sıradan bir insan için güvenli olduğu farzediliyor, ancak çok geniş farklılıktaki insanlardan özel diyetlerde tüketebilecekleri herhangi bir özel katkı maddesinin toplam miktarları ve tolerans sınırları dikkate alınmamaktadır.
Bazı çocuklar, pek çok azoboya maddelerine ve benzoat koruyuculara aşırı tepki gösterirler. Hiperaktif çocukları koruma gurubu (HCSG) aşağıdaki katkı maddelerinden sakınılmasını tavsiye etmektedir:
E102, E104, E107, E110, E120, E122, E123, E124, E128, E132, E133, E150, E151, E154, E155, E160, E210, E211, E220, E250, E251, E320, E321
Ek olarak, bebek ve çocukların gıdalarında bulunmaması gereken katkı maddeleri:
E213, E214, E215, E216, E217, E218, E219, E310, E312, E420, E421, E621, E622, E623, E627, E631, E653
Astmatik veya aspirine karşı hassasiyeti olan insanların dikkatli olması gereken katkı maddeleri ise
E211, E212, E213, E214, E215, E216, E217, E218, E219, E310, E311, E312, E321, E421, E621, E622, E623, E627, E631, E635
Astım hastaları da azo boya maddeli renklendiricilere dikkatli olmalıdırlar.
E102, E107, E110, E122, E123, E124, E128, E129, E151, E154, E155, E180
Aynı şekilde şu koruyucu katkı maddelerine de dikkat etmelidirler.
E220, E221, E222, E223, E224, E225, E226, E227
Aşağıdaki katkı maddeleri ise, kanser oluşumuna sebep olabilmesi muhtemel sorunlar oluştururlar:
E110, E123, E127, E153, E249, E250, E251, E252, E320, E321, E905, E907, E954
Aşağıdaki katkı maddeleri, iltihaplanma ve taş oluşturma gibi böbrek problemleri oluşturabilir.
E170, E252, E339, E340, E341, E385, E421, E430, E450, E451, E452
Lütfen yukarıda belirtmeye çalıştığımız listeleri, muhtemel problemlerin listesi olarak algılayınız, kesin ve mutlak olduğunu düşünmeyiniz. Daha özel ve detaylı bilgiler için E katkı maddelerini tıklayınız.
Müslümanlar ve vejeteryanlar ise aşağıdaki katı maddelerinden kaçınmalıdır:
E120, E441, E542, E910, E920, E921, E966
Aşağıdaki katkı maddelerine karşı da ihtiyatlı olmalıdırlar.
E153, E160a, E161g, E252, E270, E322, E325, E326, E327, E442, E430, E431, E432, E433, E434, E435, E436, E442, E470, E471, E472, E473, E474, E475, E476, E477, E478, E479, E481, E482, E483, E491, E492, E493, E494, E495, E570, 572, E585, E631, E635, E640
Pek çok katkı maddesi ile ilgili problem, farklı metodlarla üretilebilmelerinden kaynaklanmaktadır. Aynı katkı maddesi, hayvani kökenli de olabiliyor, bitki kökenli de olabiliyor. Alkolle muamele edilmiş de olabiliyor, tamamen alkol devreye girmeden de elde edilebiliyor.
Katkı maddesinin gerçek üreticisi bilinmeksizin gerçeği sadece gıda üreticisi ve satıcısının bilgisi ile üretim metodundan emin olunması mümkün değildir. Gıda maddesinin üzerinde Müslümanlar için yada vejeteryanlar için uygundur logosu olmadıkça herhangi bir gıda maddesinde kullanılan katkı maddeleri ile ilgili ayrıntılı bilgi ancak katkı maddesinin üreticisinden elde edilebilir.
Görüldüğü gibi mesele suistimale açık bir konumdadır. Devlet tarafından bu hakların tanınıp korunması ve kontrolde yanlışlıklar yapıldığı tespit edildiğinde de belli bir ceza-i müeyyidenin sağlanmış olması en tabii temel insanlık hakkı olarak ortaya çıkmaktadır.
Bu noktada, dünyanın pek çok ülkesinde Yahudiler ve vejeteryanlar bu hakkı elde etmiş görünüyorlar. Birçok üretici, yahudinin dinî inancına vejeteryanların isteklerine göre sertifikalı olarak üretim yapmaktadırlar. Ancak Müslümanlara gelince, bu konu henüz yeni yeni gündeme getirildiği için yaygın bir çözüme kavuşmamıştır. Amerika’daki, Kanada’daki Müslüman kuruluşlar kamu kurumları ve üretici firmalar üzerinde yoğun bir çalışma yürütmektedirler. Henüz logolu üretime geçilemedi. Ancak üretici firmalar müslümalara da mal satabilmek için onların güvendikleri sivil toplum kuruluşlarından serfitika almaya doğru bir zorunluluğa girmektedirler. İFANCA, ‘Muslim Consumer Group, eat-helal’ gibi kuruluşlar web sitelerinde bu çalışmaları topluma açıklamaktadırlar.
Ülkemize gelince, yaptığımız araştırmada çok garip bir sonuç tespit edilmiştir. Bazı üreticilerin ifadesine göre bir üretici, ürettiği gıda maddesinin etiketine ‘Helâldir’, ‘İslama uygundur’ gibi ibareleri yazamazlarmış. Aksi halde din istismarı suçu işlemiş olurlarmış. Gerçi, gıda kanun ve yönetmeliklerde, üretici ve tüketicileri Müslüman inancına uygun bir noktada buluşturacak herhangi bir madde bulunmamaktadır. Kontrol ekipleri ancak hijyeniklik ve gramaj üzerinde denetim yapabilmektedir. Eğer bir salamda domuz eti, domuz yağı veya domuz katkı maddesi kullanılmışsa, denetim esnasında bundan dolayı cezai bir durum oluşmamaktadır. Çünkü AB domuzdan yapılmış ürünleri hijyenik kabul etmekte ve resmi sertifika vermektedir.
Ülkemizde kamu kurumları bir ürünün Müslümanların inancına uygun olup olmadığını denetleyemedikleri gibi, sertifikalanmasına da henüz izin vermiyorlar. Bu da ülkemizde yaşayan biz Müslümanların pısırıklığından, adam sendeciliğinden ve bilgisizliğinden kaynaklanmaktadır. Bundan cesaret olan üretici ve ithalatçılar da her şeyi, ama her şeyi üretip piyasaya sürebilmektedir.
Sorgulamak isteyenlerden de hoşlanmamaktadırlar. Sitemizde aylardır yayınladığımız yoğurt ve peynir üreticilerine ve maya firmalarına yazdığımız yazıyı okumuşsunuzdur. Bugüne kadar hiçbir firmadan cevap alabilmiş değiliz. Sadece Kaanlar firması ile haberleşmemiz sağlanabilmiştir.
Ürünlerinin İslâmi ölçülere göre garantili olduklarını belirtmişler. Bu garantiyi peynir paketlerinizde belirtin talebimize karşılık henüz cevap vermemişlerdir.
Ayrıca genetik değişikliğe uğratılmış katkı maddeleri konusu da önem taşımaktadır.
Genetik olarak değişikliğe uğratılmış ürünler veya genetik değişikliğe uğratılmış katkı maddeleri ihtiva eden ürünler de Müslümanlar ve vejeteryanlar için her zaman kabul edilemezler. Zira inanç ve prensiplerine göre bu tip ürünler bütün olarak her zaman garantili olamamaktadır.
Kökeninden veya üretim metodundan dolayı genetik değişim şartlarına sahip katkı maddeleri:
E101, E101a, E150a, E150c, E150d, E153, E160d, E161c, E306, E307, E308, E309, E322, E415, E471, E472a, E473, E475, E476, E491, E570, E572, E620, E621, E622, E623, E624, E625
Genetik değişimli gıdalara karşı halkın güçlü tepkisinden dolayı, pek çok üretici, soya bazlı katkı maddesine alternatif üzerinde araştırmaya başladılar. Ancak bu çalışmalar netleşinceye kadar bütün soya bazlı ürünlerin veya genetik işlem görmemiş soyadan çıkartılan katkı maddelerin kuşkulu olarak dikkate alınması kaçınılmaz olacaktır.
Buna ilave olarak, unutulmamalıdır ki, herhangi hayvan kökenli katkı maddesi, genetik değişim (GM) görmüş ekinlerle beslenmiş hayvanlardan elde edilmektedir.
Görüldüğü gibi teknolojinin hızlı gelişimi ve bu gelişimin gayrimüslimlerin eli ile oluşması, müslümanın günlük yaşantısını oldukça zora sokmuştur.
Çözüm için vakit geçirmeden üç koldan çalışmalıyız.
- Teknolojik gelişmeleri kontrol altına alabilmek için bilgi seviyemizi yükseltmeliyiz.
- Helal üretim tesislerini kurmalı, kurulanları desteklemeliyiz
- Emin olmadığımız ürünleri boykot etmek ve çözüm buluncaya kadar kendi el emeğimizle ürettiklerimizle iktifa etmeliyiz.
Lütfen sizler de çözüm önerileri üzerine düşünün ve bize ulaştırın
